Ayşe

 Ayşe: İstanbul’un Kıyısında Sıkışmış Bir Hayatın Sessiz Çığlığı

Türk sinemasının son dönemde festivallerde adından sıkça söz ettiren ve toplumsal gerçekçilik akımına yeni bir soluk getiren yapımlarından biri olan “Ayşe”, 28 Kasım 2025 tarihinde sinemaseverlerle buluşmaya hazırlanıyor. Yönetmenliğini ve senaristliğini Necmi Sancak‘ın üstlendiği film, başrolünde Türkiye’nin en yetenekli oyuncularından Binnur Kaya‘yı ağırlıyor. Film, İstanbul’un ışıltılı siluetinin çok uzağında, kentsel dönüşümün ve değişen çehrenin gölgesinde kalmış “dış çeper”de yaşayan bir kadının, fedakarlık, yalnızlık ve çıkışsızlık eksenindeki hikayesini konu alıyor.

Özellikle 61. Uluslararası Antalya Altın Portakal Film Festivali ve 44. İstanbul Film Festivali gibi prestijli platformlarda gösterilen ve tartışılan film, sadece sinematografik diliyle değil, aynı zamanda yönetmeninin politik duruşu ve dağıtım süreçlerinde yaşanan polemiklerle de gündeme gelmiştir. “Ayşe”, Down sendromlu kardeşi ve hasta babası arasında kendi hayatını erteleyen bir kadının, beklenmedik bir teklifle sarsılan dünyasına mercek tutuyor.

 Filmin Konusu: Fedakarlık ve Özgürlük Arasındaki İnce Çizgi

Filmin senaryosu, Necmi Sancak ve Ahmet Sancak tarafından kaleme alınmış olup, izleyiciyi abartıdan uzak, son derece yalın ve sarsıcı bir gerçekliğin içine çekiyor.

 İstanbul’un Dış Çeperinde Bir Yaşam

Hikaye, İstanbul’un ne tam şehir ne de tam köy diyebileceğimiz, kimliğini yitirmekte olan ve sürekli inşaat sesleriyle inleyen kenar mahallelerinden birinde geçer. Ayşe (Binnur Kaya), hayatını Down sendromlu kardeşi Rıdvan‘a (Rıdvan Sancak) adamış, orta yaşlarında, yorgun ama dirençli bir kadındır. Evin diğer bir sakini ise hastanede yaşamla ölüm arasında gidip gelen, varlığıyla bir gölge gibi evin üzerine çöken babalarıdır. Ayşe’nin hayatı, ev, hastane ve çalıştığı benzin istasyonu arasındaki dar üçgende sıkışıp kalmıştır.

 Benzin İstasyonu ve Beklenmedik Teklif

Ayşe, geçimini sağlamak için bir benzin istasyonunda çalışmaktadır. Burası, insanların gelip geçtiği, duraksadığı ama asla kalmadığı bir “geçiş” mekanıdır; tıpkı Ayşe’nin hayatı gibi. Ancak bu monotonluk, istasyona uğrayan yabancı bir tır şoförünün (Ali Seçkiner Alıcı) Ayşe’ye ilgi duyması ve ona evlenme teklif etmesiyle kırılır. Bu teklif, Ayşe için sadece bir evlilik ihtimali değil, aynı zamanda sırtındaki yüklerden, fakirlikten ve sıkışmışlıktan bir “kaçış bileti”dir.

 Vicdanın Labirenti

Film, bu noktadan sonra Ayşe’nin içsel çatışmasına odaklanır. Evlenip gitmek, kardeşi Rıdvan’ı ve hasta babasını geride bırakmak anlamına mı gelecektir? Yoksa Rıdvan’ı da bu yeni hayata dahil edebilecek midir? Ayşe, kendi mutluluğu ile “abla/evlat” olmanın getirdiği toplumsal ve vicdani yükümlülükler arasında derin bir yol ayrımına girer. Film, “Gitmek mi zor, kalmak mı?” sorusunu ajitasyona kaçmadan, hayatın olağan akışı içinde sorar.

 Oyuncu Kadrosu ve Performanslar

“Ayşe” filminin en güçlü yönlerinden biri, şüphesiz ki karakterlere hayat veren oyuncu kadrosunun inandırıcılığıdır.

 Binnur Kaya’nın Devleşen Oyunu

Komedi rollerindeki başarısıyla tanınsa da, Vavien ve Kırmızı Oda gibi projelerde dramatik derinliğini kanıtlayan Binnur Kaya, Ayşe karakteriyle kariyerinin zirve performanslarından birini sergiliyor. Kaya, diyaloglardan ziyade bakışları, duruşu ve suskunluklarıyla Ayşe’nin içindeki fırtınaları izleyiciye aktarıyor. Makyajsız yüzü, yorgun omuzları ve çaresizliğiyle, karakterin sıkışmışlığını iliklerinize kadar hissettiriyor.

 Rıdvan Sancak ve Gerçeklik Algısı

Filmin en dikkat çekici tercihlerinden biri, Down sendromlu Rıdvan karakterini, gerçekten Down sendromlu olan Rıdvan Sancak‘ın canlandırmasıdır. Bu tercih, filme belgesel tadında bir gerçeklik katıyor. Rıdvan ve Ayşe arasındaki ilişki, yapaylıktan uzak, kardeşlik bağının en saf ve en zorlu hallerini yansıtıyor.

 Usta İsimlerin Katkısı

Filmin kadrosunda yer alan Ali Seçkiner Alıcı, tır şoförü rolüyle Ayşe’nin hayatına giren “umut” ve “belirsizlik” figürünü başarıyla canlandırıyor. Usta oyuncu Menderes Samancılar ise, hikayenin arka planındaki ağırlığı taşıyan diğer önemli isimlerden biri olarak karşımıza çıkıyor.

 Yönetmen Vizyonu ve Sinematografi

Necmi Sancak, ilk uzun metrajlı filmi “Ayşe” ile Türk sinemasında kendine has bir yer edineceğinin sinyallerini veriyor.

 Minimalist ve Atmosferik Anlatım

Yönetmen, İstanbul’u kartpostallardaki gibi değil, gri, tozlu ve boğucu bir atmosferde resmediyor. Kamera kullanımı, karakterlerin yalnızlığını vurgulayan geniş planlar ve yüzlerdeki ifadeyi yakalayan yakın planlar arasında gidip geliyor. Müzik kullanımı minimumda tutularak, şehrin gürültüsü, rüzgar sesi ve sessizlik, filmin doğal müziği haline getiriliyor. Bu tercih, izleyicinin karakterlerle empati kurmasını kolaylaştırıyor. Sancak, karakterlerini yargılamadan, sadece “gözlemleyen” bir kamera açısıyla hikayeyi anlatıyor.

 Eleştirel Bakış ve Filmin Derinliği

“Ayşe”, sadece bir kadının hikayesi değil, aynı zamanda toplumsal bir eleştiridir.

Toplumsal Cinsiyet Rolleri ve Bakım Emeği

Film, Türkiye’de “bakım emeği”nin nasıl otomatik olarak kadınların sırtına yüklendiğini gözler önüne seriyor. Ayşe’nin kendi hayatını kurma hakkı, toplum ve aile kurumu tarafından “kardeşine ve babasına bakma” zorunluluğuyla elinden alınmıştır. Film, “Kutsal aile” kavramının içinde bireyin nasıl yok olduğunu sert bir dille eleştiriyor.

 Kentsel Dönüşüm ve Yalnızlaşma

Filmin arka planında sürekli devam eden inşaatlar ve değişen şehir silueti, karakterlerin ruh halini simgeliyor. Eski mahalle kültürünün yok olduğu, insanların betonlar arasında yalnızlaştığı bu yeni düzen, Ayşe’nin çaresizliğini pekiştiren bir unsur olarak kullanılıyor.

 Tartışmaların Gölgesinde Bir Yapım

Filmin vizyona girmesinden önce, yönetmen Necmi Sancak’ın Filistin’e destek veren açıklamaları nedeniyle dağıtım sorunları yaşaması, filmi sanatsal değerinin yanı sıra politik bir tartışmanın da öznesi haline getirmiştir. Bu durum, filmin gişe başarısını ve izleyici kitlesini etkileme potansiyeline sahip olsa da, “Ayşe”nin sanatsal gücünden bir şey eksiltmiyor.

“Ayşe”, 1 saat 17 dakikalık kısa süresine rağmen, izleyicinin boğazında bir düğüm bırakan, Binnur Kaya’nın muazzam oyunculuğuyla taçlanan, yılın en önemli yerli dramalarından biri olmaya aday.